Ακμή
Η ακμή είναι η συνηθέστερη διαταραχή του δέρματος στο δυτικό κόσμο, που επηρεάζει περίπου το 85% των εφήβων.
Αποτελεσματικές θεραπείες ακμής είναι διαθέσιμες τόσο για τη θεραπεία των υφιστάμενων βλαβών όσο και για την πρόληψη δημιουργίας νέων .
Πώς αναπτύσσεται η ακμή;
Τέσσερις βασικοί παράγοντες φαίνεται πως εμπλέκονται στο σχηματισμό της ακμής :
- Τα τριχοθυλάκια αποκλείονται με υπερβολική ποσότητα φυσιολογικών κυττάρων της επιδερμίδας. Σε συνδυασμό με το σμήγμα δημιουργούν ένα βύσμα στο θύλακα της τρίχας.
- Οι αδένες που παράγουν σμήγμα, γνωστό ως σμηγματογόνοι αδένες, μεγαλώνουν κατά την εφηβεία και αυξάνεται η παραγωγή σμήγματος. Περισσότεροι σμηγματογόνοι αδένες βρίσκονται στο πρόσωπο, στον αυχένα, στο θώρακα, στο άνω μέρος της πλάτης και στο άνω μέρος των χεριών.
- Η αύξηση της παραγωγής σμήγματος επιτρέπει την υπερανάπτυξη ενός βακτηρίου που ονομάζεται Cutibacterium (πρώην Propionibacterium) acnes που συνήθως ζει στο δέρμα.
- Η φλεγμονή εμφανίζεται ως αποτέλεσμα βακτηριακής υπερανάπτυξης ή άλλων παραγόντων
ΑΙΤΙΕΣ ΑΚΜΗΣ
Ορμονικές αλλαγές – Οι ορμονικές αλλαγές κατά την εφηβεία προκαλούν τη μεγέθυνση των σμηγματογόνων αδένων και έτσι αυξάνεται η παραγωγή σμήγματος. Στα περισσότερα άτομα με ακμή, τα επίπεδα ορμονών είναι φυσιολογικά, ωστόσο οι σμηγματογόνοι αδένες είναι ιδιαίτερα ευαίσθητοι στις ορμόνες και υπερπαραγουν σμήγμα.
Λιγότερο συχνά, τα επίπεδα ορμονών των γυναικών επηρεάζονται από ένα υποκείμενο νόσημα γνωστό ως σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών (PCOS).
Η ακμή τείνει να υφεθεί μεταξύ των ηλικιών 30 έως 40 ετών, αν και μπορεί να παραμείνει ή να αναπτυχθεί για πρώτη φορά κατά την ενηλικίωση. Η ακμή μετά την εφηβεία επηρεάζει κυρίως τις γυναίκες, σε αντίθεση με την εφηβική ακμή, η οποία επηρεάζει κυρίως τους άνδρες.
Εξωτερικοί παράγοντες – Τα καλλυντικά με βάση το πετρέλαιο μπορούν να συμβάλλουν στην ανάπτυξη της ακμής. Τα έλαια και τα λίπη στα προϊόντα μαλλιών μπορούν επίσης να επιδεινώσουν τις βλάβες ακμής ενώ τα προιοντα με βαση το νερο (oil-free) είναι περισσοτερο συμβατα με την ακμη.
Τα άτομα με ακμή συχνά χρησιμοποιούν σαπούνια και στυπτικά. Ενώ αυτές οι θεραπείες αφαιρούν το σμήγμα από την επιφάνεια του δέρματος, δεν μειώνουν την παραγωγή σμήγματος. Η συχνή ή επιθετική απολέπιση με αυτούς τους παράγοντες μπορεί στην πραγματικότητα να επιδεινώσει την ακμή.
Διατροφή – Ο ρόλος της διατροφής στην ακμή είναι αμφιλεγόμενος. Ορισμένες μελέτες έχουν βρει ασθενείς συνδυασμούς μεταξύ του γάλακτος αγελάδας και αυξημένου κινδύνου ακμής, ίσως λόγω των ορμονών που απαντώνται φυσιολογικά στο γάλα. Ωστόσο, δεν υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις ότι το γάλα, τα τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά ή η σοκολάτα αυξάνουν την πιθανότητα εμφάνισης ακμής.
Άγχος – Το ψυχολογικό στρες μπορεί να επιδεινώσει την ακμή.
ΘΕΡΑΠΕΙΑ
Δεν υπάρχει μια και μόνη ιδανικη θεραπεία για την ακμή, και γι αυτό το λόγο συνήθως συνιστώνται συνδυασμοί θεραπειών. Δεδομένου ότι οι βλάβες ακμής χρειάζονται τουλάχιστον οκτώ εβδομάδες για να ωριμάσουν, θα πρέπει να χρησιμοποιήσετε μια θεραπεία για τουλάχιστον δύο έως τρεις μήνες πριν εκτιμηθεί η αποτελεσματικότητά της
Φροντίδα του δέρματος.
Υγιεινή του δέρματος – Πλύνετε το πρόσωπό σας απαλά όχι περισσότερο από δύο φορές την ημέρα χρησιμοποιώντας ένα απαλό καθαριστικό προσώπου χωρίς σαπούνι. Το έντονο πλύσιμο ή τρίψιμο μπορεί να επιδεινώσει την ακμή και να καταστρέψει την επιφάνεια του δέρματος.
Μην πιέζετε τα σπυράκια γιατί αυτό μπορεί να επιδεινώσει την ακμή και να προκαλέσει οίδημα, ουλές ή επιμολύνσεις στο δέρμα.
Ενυδατικές ουσίες – Η χρήση ενυδατικής κρέμας, ειδικής για το δέρμα με ακμή ελαχιστοποιεί την ξηρότητα και το ξεφλούδισμα του δέρματος, οι οποίες είναι συχνές παρενέργειες ορισμένων θεραπειών ακμής.
Προστασία από τον ήλιο – Ορισμένες θεραπείες ακμής αυξάνουν την ευαισθησία του δέρματος στο ηλιακό φως (π.χ. ρετινοειδή, δοξυκυκλίνη). Για να ελαχιστοποιήσετε τις βλάβες του δέρματος από τον ήλιο, αποφύγετε την υπερβολική έκθεση στον ήλιο και χρησιμοποιήστε αντηλιακό ευρέως φάσμετος με SPF 30 ή μεγαλύτερο κάθε πρωί
Φαρμακευτική αγωγή ακμής
Αναλόγως του τύπου ακμής προτείνεται και η αντιστοιχη θεραπεία, ακολουθώντας τις διεθνείς κατευθυντήριες οδηγίες (guidelines).
Ρετινοειδή – Τα τοπικά ρετινοειδή φάρμακα συνιστώνται συχνά για τη μη-φλεγμονώδη ακμή. Τα ρετινοειδή συνήθως χορηγούνται μία φορά την ημέρα ενώ το πρώτο διάστημα εφαρμογής τους προκειμένου να τα συνηθίσει το δέρμα μπορεί να εφαρμόζονται κάθε δεύτερη μέρα.
Άλλα προϊόντα ακμής – Τοπικά φάρμακα, όπως σαλικυλικό, γλυκολικό ή αζελαϊκό οξύ μπορεί να βοηθήσουν στη βελτιωση της μη φλεγμονώδους ακμής ενώ το αζελαϊκό οξύ μπορεί να μειώσει και τις σχετιζόμενες με την ακμή δυσχρωμίες του δέρματος.
Το υπεροξείδιο του βενζοϋλίου – Το υπεροξείδιο του βενζοϋλίου εφαρμόζεται συνήθως δύο φορές την ημέρα, μπορεί να ερεθίσει το δέρμα προκαλώντας μερικές φορές ερυθρότητα και απολέπιση του δέρματος και μπορεί να μεταβάλλει το χρώμα των ρούχων, πετσετών και σεντονιών που ακουμπάει.
Τοπικά αντιβιοτικά – Τα τοπικά αντιβιοτικά ελέγχουν την ανάπτυξη των βακτηρίων της ακμής και μειώνουν τη φλεγμονή.
Αντιβιοτικά από του στόματος – Τα αντιβιοτικά από του στόματος έχουν ως στόχο να επιβραδύνουν την ανάπτυξη των βακτηρίων που δρουν στην ακμή. Η δοξυκυκλίνη και μινοκυκλίνη είναι τα πιο συχνά συνταγογραφούμενα από του στόματος αντιβιοτικά για την ακμή. Δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης ή σε παιδιά κάτω των εννέα ετών.
Ισοτρετινοΐνη από του στόματος– Πρόκειται για ένα φάρμακο της οικογένειας των ρετινοειδών που είναι εξαιρετικά αποτελεσματικό στη θεραπεία της μέτριας ως σοβαρής ακμής. Λύνει οριστικά ή βελτιώνει σημαντικά την ακμή στην πλειοψηφία των ασθενών. Η από του στόματος ισοτρετινοΐνη λαμβάνεται συνήθως σε μορφή χαπιού μία ή δύο φορές την ημέρα μαζί με τροφή. Σε ορισμένες περιπτώσεις, η ακμή μπορεί αρχικά να επιδεινωθεί πριν αρχίσει να βελτιώνεται. Για να μειωθεί ο κίνδυνος αυτής της αρχικής επιδείνωσης, η ισοτρετινοΐνη χορηγείται μερικές φορές σε χαμηλότερη δόση για τον πρώτο μήνα θεραπείας. Μετά τη διακοπή της θεραπείας, η βελτίωση μπορεί να συνεχιστεί για έως και πέντε μήνες. Κατά τη διάρκεια της θεραπείας αυτής απαιτείται τακτική παρακολούθηση από το δερματολόγο καθώς και τακτικός εργαστηριακός έλεγχος. Τέλος , το φάρμακο αυτό απαγορευεται να ληφθεί κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.
Ορμονική θεραπεία – Τα οφέλη των αντισυλληπτικών και άλλων ορμονικών φαρμάκων στην ακμή είναι τεκμηριωμένα αλλά μπορεί να μην είναι αισθητά μέχρι τρεις έως έξι μήνες μετά την έναρξη της θεραπείας. Η θεραπεία με ορμονικά φάρμακα δεν συνιστάται κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.
Ακμή και εγκυμοσύνη – Πολλές θεραπείες ακμής δεν είναι ασφαλείς για χρήση κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Οι γυναίκες που είναι έγκυες ή σκοπεύουν να μείνουν έγκυες πρέπει να εξετάσουν το ενδεχόμενο διακοπής όλων των θεραπειών ακμής πριν να μείνουν έγκυες. Εάν η θεραπεία ακμής είναι απαραίτητη, συζητήστε τις επιλογές σας με το δερματολόγο σας.