Σπίλοι (Ελιές)
Οι σπίλοι (ελιές) είναι καλοήθεις όγκοι του δέρματος οι οποίοι προκαλούνται από τον πολλαπλασιασμό των μελανοκυττάρων. Εντοπίζονται σε όλο το σώμα και συχνότερα στις περιοχές που εκτίθενται στον ήλιο. Κληρονομικοί, ορμονολογικοί παράγοντες καθώς και ο βαθμός αθροιστικής έκθεσης στον ήλιο σε όλη τη διάρκεια της ζωής μας, ευθύνονται για την εμφάνιση των σπίλων. Ανησυχητικές αλλαγές που παρατηρούνται στο μέγεθος, στο χρώμα ή στο σχήμα των σπίλων, μπορεί να είναι ενδεικτικές για την εμφάνιση μελανώματος (καρκίνου του δέρματος) και θα πρέπει να αφαιρούνται άμεσα.
Χρήσιμες πληροφορίες για τους σπίλους.
- Γενετικοί παράγοντες καθορίζουν τον αριθμό και το είδος τους.
- Η έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία επηρεάζει την εμφάνισή τους.
- Ο αριθμός τους αυξάνεται στην εφηβεία ή κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.
- Άτομα με ανοιχτόχρωμη επιδερμίδα πρέπει να κάνουν τακτικότερο έλεγχο.
- Το μελάνωμα μπορεί να δημιουργείται πάνω σε ήδη σχηματισμένο σπίλο ή να εμφανιστεί σε περιοχή του δέρματος που ήταν «καθαρή».
Ποιες είναι οι κατηγορίες των σπίλων;
Στην πλειοψηφία τους οι σπίλοι που εμφανίζονται στο δέρμα είναι ακίνδυνοι. Ωστόσο, ορισμένοι σπίλοι που έχουν ακανόνιστο σχήμα υπάρχει η πιθανότητα να είναι ή να εξελιχθούν σε μελάνωμα. Γι’ αυτόν τον λόγο, εάν παρατηρηθεί οποιαδήποτε αλλαγή στο χρώμα ή στο μέγεθός τους, πρέπει να αξιολογούνται από δερματολόγο.
Οι μελανοκυτταρικοί σπίλοι.
Είναι ο πιο συνηθισμένος τύπος σπίλων και εμφανίζονται ήδη από την ενδομήτριο ζωή (συγγενείς σπίλοι) ή προοδευτικά με την πάροδο του χρόνου (επίκτητοι σπίλοι). Οι περισσότεροι σπίλοι είναι ακίνδυνοι και δεν εμπνέουν ανησυχία.
Η κλινική εικόνα των μελανοκυτταρικών σπίλων.
Είναι μικρού μεγέθους και συνήθως έχουν σκούρο καφέ ή μαύρο χρώμα. Το σχήμα τους είναι συμμετρικό και στρογγυλό, όταν αναπτύσσονται στην ανώτερη στιβάδα του δέρματος ή σφαιρικό, όταν αναπτύσσονται κάτω από την επιφάνεια του δέρματος.
Οι δυσπλαστικοί σπίλοι.
Είναι καλοήθεις σπίλοι και μοιάζουν με το μελάνωμα. Αποτελούν έναν από τους πιο σημαντικούς παράγοντες κινδύνου για την εμφάνιση μελανώματος (καρκίνου του δέρματος). Άτομα που εμφανίζουν δυσπλαστικούς σπίλους έχουν αυξημένες πιθανότητες να προσβληθούν από καρκίνο του δέρματος.
Η κλινική εικόνα των δυσπλαστικών σπίλων.
Εμφανίζονται σαν κηλίδες ή εξογκώματα που αναπτύσσονται με την πάροδο του χρόνου. Χαρακτηρίζονται από ποικιλοχρωμία, ακανόνιστα όρια και ασυμμετρία αναφορικά με το μέγεθός τους. Εάν πληρούν τα κριτήρια για την διάγνωση κακοήθους μελανώματος, πρέπει να αφαιρούνται.
Υπάρχουν πολλοί ακόμη τύποι σπίλων όπως οι σπίλοι με άλω, οι μπλε σπίλοι και οι Spitz.
Γιατί αφαιρούνται οι σπίλοι;
Οι σπίλοι αφαιρούνται για ιατρικούς ή αισθητικούς λόγους:
- Σπίλοι που τραυματίζονται ή ερεθίζονται συχνά.
- Σπίλοι με πρώιμη εικόνα κακοήθους μελανώματος.
- Αντιαισθητικοί σπίλοι εξαιτίας της θέσης τους π.χ. στο πρόσωπο ή σε άλλο εμφανές σημείο του σώματος.
Πώς αφαιρούνται οι σπίλοι;
Η αφαίρεση των σπίλων γίνεται για προληπτικούς λόγους ώστε να αντιμετωπιστεί άμεσα η εμφάνιση ή η εξάπλωση μελανώματος. Ο ενδεδειγμένος τρόπος αφαίρεσης σπίλων είναι μόνο ο χειρουργικός τρόπος και ο λόγος είναι ότι επιτρέπει την αποστολή του δείγματος για βιοψία, κάτι που είναι απαραίτητο για όλους τους εξαιρεθέντες σπίλους.
Χειρουργική αφαίρεση
Πρόκειται για την πιο αποτελεσματική μέθοδο ολικής αφαίρεσης ενός σπίλου. Στη συνέχεια αποστέλλεται για βιοψία. Κατά κανόνα η χειρουργική αφαίρεση αφήνει μια λεπτή ουλή ίση ή μεγαλύτερη της διαμέτρου της βλάβης που με την πάροδο του χρόνου βελτιώνεται και γίνεται ανεπαίσθητη. Μεγαλύτερες ουλές, υπερτροφικές ή χηλοειδή μπορεί να δημιουργηθούν σε ορισμένες περιπτώσεις και αυτό εξαρτάται από τη θέση της επέμβασης, δηλαδή αν υπήρχε ή όχι τάση στο σημείο, από τον τύπο του δέρματος, δηλαδή αν έχει την τάση να επουλώνει άσχημα και από τη δραστηριότητα του κάθε ανθρώπου κατά τη διάρκεια της επούλωσης, πχ αν αθλείται εντατικά. Σε κάθε περίπτωση πάντως, υπάρχουν τρόποι βελτίωσης ακόμα και των δύσμορφων ουλών